Ciśnieniomierz jako praktyczny prezent – jak farmaceuta może pomóc w wyborze?

Nadciśnienie tętnicze jest istotnym problemem, zwiększającym ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia oraz przyczyniającym się do powstania poważnych powikłań narządowych. Regularne pomiary ciśnienia tętniczego mogą pomóc w wykryciu nadciśnienia, a także odpowiednim monitorowaniu efektów terapii. Wybór odpowiedniego modelu może jednak nastręczać trudności - zwłaszcza, jeśli ciśnieniomierz ma być świątecznym prezentem. Zapoznaj się z naszym artykułem i uporządkuj przydatne wskazówki, ułatwiające podjęcie optymalnej decyzji w tym zakresie.

Rodzaje ciśnieniomierzy

Generalnie wyróżniamy trzy podstawowe, uzupełniające się metody pomiaru ciśnienia tętniczego: pomiar w gabinecie lekarskim z wykorzystaniem aparatu automatycznego, za pomocą całodobowej rejestracji ciśnienia tętniczego, a także samodzielny pomiar przez pacjenta w warunkach domowych. W tym artykule zajmiemy się tą ostatnią metodą. Najwygodniejsze do domowego użytku są aparaty elektroniczne z mankietem na ramię lub nadgarstkowe. Aktualne wytyczne preferują te pierwsze. Działają one jako aparaty półautomatyczne (mankiet pompujemy ręcznie) lub automatyczne (urządzenie samo pompuje mankiet). Z uwagi na prostotę obsługi właśnie te ostatnie są zalecane jako najwłaściwsze do pomiarów domowych [1, 2].

Ciśnieniomierz na prezent – najważniejsze kryteria wyboru  

Istnieje kilka kryteriów, które powinniśmy uwzględnić polecając konkretny model ciśnieniomierza.

• Walidacja kliniczna

Niezależnie od tego, czy pomiar odbywa się w gabinecie lekarskim czy poza nim, aparat musi posiadać walidację kliniczną. Jest to proces polegający na weryfikacji dokładności pomiaru urządzeń według wytycznych ustanowionych przez ogólnoświatowe organizacje (Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego – ESH czy Brytyjskiego i Irlandzkiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego – BIHS).  Warto także podkreślić, że walidację możemy podzielić na dwie grupy: podstawową oraz dotyczącą szczególnych grup pacjentów (np. pacjenci z cukrzycą, pacjenci z migotaniem przedsionków czy schyłkową niewydolnością nerek) [3]. Warto więc korzystać z listy zwalidowanych aparatów i zwrócić na to szczególną uwagę dopytując dla kogo ciśnieniomierz ma być przeznaczony.

• Odpowiedni mankiet

To kryterium, o którym często zapominamy. Tymczasem mankiet nie może być założony ani zbyt luźno, ani zbyt ciasno (pomiędzy mankietem a ramieniem powinny zmieścić się jeden/dwa palce). Źle założony może skutkować otrzymaniem zafałszowanego wyniku. Zgodnie z wytycznymi, u większości pacjentów można wykorzystać standardowy mankiet naramienny. W przypadku szerszego ramienia (np. u osoby otyłej) należy zastosować większy mankiet, a u pacjentów z obwodem poniżej 22 cm – mankiet mniejszy niż standardowy [4]. W tym miejscu warto wspomnieć, że niektóre ciśnieniomierze są wyposażone w bardzo przydatną funkcję – wskaźnik poprawnego założenia mankietu, co redukuje błędy pomiarowe.

Ciśnieniomierz – dodatkowe funkcje

Współczesne ciśnieniomierze oferują szereg funkcji dodatkowych, które mogą zwiększyć komfort użytkowania, a przede wszystkim skuteczność pomiarów wykonanych w warunkach domowych. Warto wziąć pod uwagę:

• technologię potrójnego pomiaru i średniej ważonej (analiza 3 kolejnych pomiarów ciśnienia krwi w krótkim czasie, dzięki czemu uzyskuje się najwyższą wiarygodność dzięki automatycznym ważeniom danych);
• wskaźnik świetlny LED do klasyfikacji ciśnienia krwi;
• funkcję wykrywania migotania przedsionków (AF) – w przypadku wykrycia AF podczas pomiaru ciśnienia krwi wyświetlany jest odpowiedni symbol. Takie urządzenia nie stawiają oczywiście diagnozy, ale dostarczają ważnych informacji lekarzowi, który może skierować na EKG w celu potwierdzenia obecności AF;
• pamięć wyników – pozwala na monitorowanie zmian ciśnienia w czasie (należy pamiętać, żeby sprawdzić liczbę zapamiętywanych przez aparat pomiarów);
• możliwość połączenia z aplikacją mobilną (atrakcyjna funkcja szczególnie dla młodszych użytkowników, umożliwia transmisję danych do telefonu lub komputera).

Proste i intuicyjne urządzenia są kluczowe dla osób starszych. W tym przypadku warto zwrócić szczególną uwagę na czytelny wyświetlacz z dużymi cyframi. Ciśnieniomierze mogą być zasilane na baterie lub sieciowo. Urządzenia na baterie są niewątpliwie bardziej mobilne i praktyczne w podróży. Niektóre modele oferują jednak obydwie opcje, co jest preferowaną cechą.

Prawidłowy pomiar i jego zasady

Nie należy też zapominać o krótkim instruktarzu w zakresie wykonywania prawidłowych pomiarów. Farmaceuta powinien podkreślić kilka kluczowych zasad. Przede wszystkim pomiar należy wykonywać w spokojnym otoczeniu, najlepiej po co najmniej 5-minutowym odpoczynku w pozycji siedzącej, z podpartymi plecami i stopami opartymi na podłożu. Pacjent powinien unikać wysiłku fizycznego, kawy, alkoholu, papierosów oraz obfitych posiłków na co najmniej 30 minut przed pomiarem. Ramię, na którym będzie założony mankiet, powinno być odsłonięte i ułożone na wysokości serca, z ręką podpartą i zrelaksowaną. Ważne jest, aby mankiet był odpowiednio dopasowany do obwodu ramienia, a pomiary wykonywane zgodnie z instrukcjami urządzenia. W trakcie pomiaru pacjent nie powinien zmieniać pozycji ciała, wykonywać gwałtownych ruchów ani rozmawiać. Farmaceuta powinien również zachęcić do prowadzenia dzienniczka pomiarów, uwzględniając wyniki wraz z godziną, datą i ewentualnymi uwagami dotyczącymi samopoczucia [4].

Podsumowanie

Ciśnieniomierz to doskonały pomysł na prezent. Zaletą pomiarów ciśnienia w warunkach domowych jest to, że nie wiążą się one z narażeniem pacjenta na stres związany z wizytą w gabinecie lekarskim. Pomaga to uniknąć efektu tzw. „białego fartucha”. Nadciśnienie tętnicze to najczęstsza choroba cywilizacyjna. Nie należy się więc dziwić, że dostępnych jest tak dużo urządzeń do pomiaru ciśnienia. Warto pomóc w wyborze optymalnego, dopasowanego do potrzeb obdarowywanej osoby, modelu.

Piśmiennictwo:

1. Starewicz-Jaworska A. Pomiar ciśnienia tętniczego na ramieniu czy nadgarstku? Dostęp on-line (05.12.24 r.): https://www.termedia.pl/mz/Pomiar-cisnienia-tetniczego-na-ramieniu-czy-nadgarstku-,43896.html.
2. Rewiuk K, Gąsowski J. Jakim aparatem mierzyć ciśnienie tętnicze? Dostęp on-line (05.12.24 r.): https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58712,jakim-aparatem-mierzyc-cisnienie-tetnicze/.
3. Czy twój ciśnieniomierz posiada walidację kliniczną? Dostęp on-line (05.12.24 r.): https://modumpharma.com/files/cisnieniomierz_walidacja_kliniczna.pdf.
4. Wytyczne dla farmaceutów dotyczące postępowania podczas wykonywania pomiaru ciśnienia tętniczego. Dostęp on-line (05.12.24 r. ): https://www.ptfarm.pl/pub/File/Sekcje/Sekcja_opieki_farmaceutycznej/Wytyczne_Pomiar_cisnienia_n.pdf.