Kwas masłowy – tajemnicza substancja niezbędna dla zdrowia jelit

Odkryj korzyści kwasu masłowego dla zdrowia jelitowego! Dowiedz się, dla kogo suplementacja jest kluczowa i jak skutecznie wprowadzić maślan sodu do diety.

Kwas masłowy (określany jako maślan) odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu jelit i utrzymaniu równowagi flory jelitowej. Dowiedz się, dla jakich grup pacjentów suplementacja kwasu masłowego będzie szczególnie korzystna.

Co to jest kwas masłowy?

Kwas masłowy określany jako maślan, należy do grupy krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) [1]. Jest substancją produkowaną naturalnie przez bakterie występujące w okrężnicy [2]. Odgrywa ważną rolę w utrzymywaniu prawidłowej struktury, integralności oraz funkcji jelita.

Jak działa kwas masłowy?

Poprzez stymulację wzrostu flory saprofitycznej działa hamująco na rozwój patogenów. Wywiera także efekt troficzny na nabłonek jelitowy, co wiąże się z przyspieszaniem procesów gojenia oraz regeneracji [1]. Dodatkowo wykazuje działanie stymulujące biosyntezę śluzu błony śluzowej nabłonka jelitowego. Jego obecność w świetle jelita pozwala na utrzymanie prawidłowego pH (zabezpieczenie przed inwazją mikroorganizmów) [1].

Niedobór kwasu masłowego

Niedobór kwasu masłowego w przewodzie pokarmowym może prowadzić do zaburzenia funkcjonowania błony śluzowej jelit, niedoborów energetycznych w kolonocytach, a w konsekwencji upośledzenia procesów regeneracji nabłonka i jego szczelności [3].

Źródła kwasu masłowego

Najkorzystniejszą drogą dostarczenia kwasu masłowego jest dobrze zbilansowana dieta, dodatkowo wzbogacona w pro-, i prebiotyki oraz włókno pokarmowe (główny substrat do powstania endogennych SCFA). Obecnie obserwuje się jednak coraz większy udział w codziennym żywieniu produktów wysoko przetworzonych z niedostateczną podażą błonnika, co w znacznym stopniu wpływa na obniżenie poziomu endogennych SCFA. Dlatego alternatywę może stanowić zmiana nawyków żywieniowych lub suplementacja [1].

Mikrootoczkowanie kwasu masłowego

Podany doustnie kwas masłowy lub maślan sodu są natychmiast wychwytywane i wykorzystywane przez nabłonek górnego odcinka przewodu pokarmowego i praktycznie nie docierają poza dwunastnicę [3]. Zastosowanie kwasu masłowego w praktyce klinicznej stało się możliwe dzięki opracowaniu technologii jego mikrootoczkowania, tj. chronienia go w matrycy lipidowej. Mikrootoczkowanie umożliwia ochronę maślanu sodu w żołądku i bliższym odcinku jelita cienkiego, a tym samym możliwość wykorzystania go w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego [3].

Kto powinien stosować kwas masłowy

Wyodrębniono kilka grup pacjentów, którzy odnoszą szczególne korzyści ze wzbogacania diety kwasem masłowym. Są to m.in.: osoby starsze, pacjenci z procesami zapalnymi jelit, po leczeniu przeciwnowotworowym, z zespołem jelita nadwrażliwego, po operacjach resekcyjnych jelit. Szczególnie silny efekt troficzny maślanu uzasadnia jego stosowanie również u osób wyniszczonych, przewlekle chorych oraz z zaburzeniami odporności [3].

Źródła

1. Kuczyńska B. et al., krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – mechanizmy działania, potencjalne zastosowania kliniczne oraz zalecenia dietetyczne, Nowiny Lekarskie 2011, 80, 4, 299–304
2. Banasiewicz T. et al., Kwas masłowy w zapaleniach jelit, Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5 (5): 251–257
3. Banasiewicz T. et al., Kliniczne aspekty zastosowania kwasu masłowego w postępowaniu dietetycznym w chorobach jelit, Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5 (6): 329–334