Męty ciała szklistego – czym są, skąd się biorą i co doradzić pacjentowi?

01.10.2024  |  4 min czytania

Dodaj do ulubionych

Męty ciała szklistego (a poprawniej zmętnienie ciała szklistego lub myodesopsia) to powszechny problem okulistyczny. Zgłaszane są jako drobne cienie, „latające muszki” lub nitki unoszące się w polu widzenia. Pojawiają się częściej u pacjentów starszych, ale występują też u młodych osób. Zrozumienie etiologii, objawów i dostępnych metod postępowania jest istotne nie tylko dla lekarzy, ale i farmaceutów, którzy mają kontakt z pacjentami zgłaszającymi te dolegliwości.

Spis treści

  1. Czym są męty ciała szklistego?
  2. Męty ciała szklistego – przyczyny
  3. Zmętnienia ciała szklistego - postępowanie
  4. Symptomy alarmowe, czyli kiedy skierować pacjenta do okulisty?
  5. Podsumowanie

Czym są męty ciała szklistego?

Ciało szkliste to galaretowata substancja, która stanowi nawet 80% gałki ocznej. Składa się przede wszystkim z wody. Reszta to włókna kolagenowe oraz kwas hialuronowy [1].
Z architekturą ciała szklistego związane jest pojęcie mętów lub potocznie – „latających muszek”. Najczęściej pacjenci skarżą się na nie patrząc na jasne, jednorodne tło. Męty są wówczas widziane jako ruchome nitki lub pajęczynki, które znacznie pogarszają jakość życia.

Wielu pacjentów z takimi dolegliwościami zaczyna się nadmiernie martwić o przyszłe widzenie. Trudno dokładnie oszacować częstość występowania zmętnień ciała szklistego. Z codziennej praktyki lekarskiej i aptecznej wynika jednak, że jest to powszechna dolegliwość [2].

Męty ciała szklistego – przyczyny

Etiologia mętów ciała szklistego nie jest dokładnie poznana. Mówi się o kilku przyczynach. Wiodąca teoria zakłada, że pojawienie się mętów oznacza zwyrodnienie żelu ciała szklistego, polegające na tworzeniu się skupisk kolagenowych. Najczęściej są one wynikiem zmian fizjologicznych, związanym z procesem starzenia [3]. Dodatkowo, męty ciała szklistego mogą być spowodowane innymi czynnikami, w tym przez:

  • tylne odłączenie ciała szklistego – jest to powszechny stan, w którym dochodzi do obkurczania ciała szklistego, które oddziela się od siatkówki. Proces ten przebiega bez bólu i zakłóceń widzenia. Może się pojawić w każdym wieku;
  • wylew krwi do komory ciała szklistego na skutek urazu czy retinopatii cukrzycowej – komórki krwi w ciele szklistym mogą być odbierane jako męty;
  • przedarcia siatkówki – mogą powodować odłączenie ciała szklistego i powstanie mętów. Jeśli nie są leczone, mogą prowadzić do odwarstwienia siatkówki, poważnego stanu, który może prowadzić do utraty wzroku;
  • stany zapalne – np. zapalenie błony naczyniowej może powodować zmiany w ciele szklistym [2].

Zmętnienia ciała szklistego – postępowanie

W większości przypadków męty nie wymagają interwencji medycznej, gdyż z czasem pacjenci przestają na nie zwracać uwagę. Niekiedy jednak mocno rzutują one na jakość życia. Dostępne leczenie farmakologiczne nie zawsze przynosi oczekiwane rezultaty. W sytuacjach, gdy objawy są dla pacjenta wyjątkowo uciążliwe rozważa się następujące metody:

  • witrektomia – jest to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu części ciała szklistego wraz z mętami. Choć witrektomia jest skuteczna, jest to procedura inwazyjna, niosąca ze sobą duże ryzyko powikłań. Z tego powodu stosuje się ją głównie w przypadkach, gdy męty znacząco obniżają jakość życia pacjenta [3].
  • leczenie laserowe (laser YAG) – laseroterapia YAG może być stosowana w niektórych przypadkach do rozbicia mętów na mniejsze cząsteczki, co zmniejsza ich widoczność. Jest to mniej inwazyjna metoda w porównaniu do witrektomii. Niestety nie zawsze można wziąć ją pod uwagę (np. ze względu na niekorzystną lokalizację i wielkość zmętnień) [3].

Symptomy alarmowe, czyli kiedy skierować pacjenta do okulisty?

W przypadku, gdy do apteki zgłasza się pacjent z takim problemem, warto przeprowadzić wywiad, zadając mu podstawowe pytania np.: „Czy problem pojawił się nagle?”, „Czy miał miejsce świeży uraz gałki ocznej?”, „Czy pacjent widzi jednocześnie błyski?”. Nagłe zwiększenie liczby mętów, zwłaszcza w towarzystwie błysków w polu widzenia, może sugerować poważniejszy stan, taki jak np. odwarstwienie siatkówki. W takich przypadkach konieczna jest pilna interwencja okulistyczna. Odwarstwienie siatkówki jest bardziej prawdopodobne, jeśli pacjent miał uraz oka lub jest krótkowidzem. Nie należy tego bagatelizować – kluczowe znaczenie ma wówczas szczegółowe badanie okulistyczne, obejmujące badanie dna oka oraz USG gałki ocznej [2, 3].

Podsumowanie

Męty ciała szklistego to częsty problem, który w większości przypadków ma charakter łagodny. Ich etiologia jest różnorodna, a główne przyczyny to procesy związane z wiekiem oraz tylne odłączenie ciała szklistego. Ważna jest jednak świadomość objawów alarmowych oraz konieczność skierowania pacjentów na diagnostykę okulistyczną w przypadku ich wystąpienia.

Piśmiennictwo:

  1. Rejdak R, Rękas M. Siatkówka i ciało szkliste. Dostęp on-line (27.09.2024): https://edraurban.pl/ssl/book-sample-file/siatkowka-i-cialo-szkliste-bcsc-12-seria-basic-and-clinical-science-course/pdf/bcsc12.pdf.
  2. Sobolewski P. Witreoliza i zwyrodnienie ciała szklistego – zapobieganie, leczenie i rozpoznawanie. Okulistyka po dyplomie. Dostęp on-line (27.09.24 r.): https://podyplomie.pl/okulistyka/17820,witreoliza-i-zwyrodnienie-ciala-szklistego-zapobieganie-leczenie-i-rozpoznawanie?srsltid=AfmBOooeJUEEk9Kwiq-72HNW2bJd8QkzgSqXugTXpcyCQMFPUgTIuCW8.
  3. https://www.mp.pl/okulistyka/wytyczne/wytyczne-i-artykuly/191106,mety-w-ciele-szklistym-wytyczne-bva-i-dog (dostęp on-line 29.09.24 r.).

Więcej z tej kategorii

Praktyka apteczna

Czy suplementacja kolagenu wpływa na kondycję skóry?

Kolagen jest najbardziej powszechnym białkiem ludzkiego organizmu, znajdującym...

Artykuł

Praktyka apteczna

Substancje roślinne zwiększające libido

Współczesny styl życia obciążony stresem oraz szybkim tempem pracy może...

Artykuł

Praktyka apteczna

Ból – co trzeba wiedzieć o jego leczeniu?

Dobór leków przeciwbólowych musi uwzględniać rodzaj bólu, choroby współistniejące,...

Artykuł

Materiały i treści opublikowane na stronie, jak również jej projekt graficzny jako całość, podlega ochronie prawnej, w tym na mocy przepisów prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest powielanie lub wykorzystywanie w inny sposób jakichkolwiek materiałów i treści w całości jak i w części bez pisemnej zgody administratora strony wskazanego w nocie prawnej. Zamieszczanie linków do strony lub do treści w niej zawartych jest dopuszczalne tylko do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.