Ucho pływaka u dzieci – co może doradzić farmaceuta?

Dowiedz się, jak farmaceuta może doradzić w przypadku 'ucha pływaka' u dzieci. Zabezpiecz uszy dziecka przed infekcjami wynikającymi z kontaktu z wodą i wilgocią latem!

Długotrwały kontakt ucha z wodą lub wilgocią stwarza doskonałe warunki do rozwoju infekcji. Najczęstsze zachorowania obserwuje się u dzieci w wieku 5-14 lat (16%) [1]. Dowiedz się co to jest „ucho pływaka” i jak pomóc rodzicom zadbać o uszy dziecka.

Czym jest ucho pływaka?

Tak określane jest ostre zapalenie ucha zewnętrznego. Inna nazwa to ,,ucho tropikalne’’ [1]. Obydwie nazwy potoczne uwzględniają fakt, że nadmierna wilgoć w uchu stwarza doskonałe warunki do namnażania się bakterii1. W skórze zewnętrznej części przewodu słuchowego znajdują się gruczoły łojowe oraz gruczoły woszczynowe. Ich wydzielina połączona ze złuszczonym naskórkiem potocznie nazywana jest woszczkiem. Jest on bogaty w lipidy, dzięki czemu zapobiega przenikaniu wody oraz maceracji skóry przewodu słuchowego. W skład woszczku wchodzą nie tylko tłuszcze, ale i substancje o działaniu antybakteryjnym. Niestety kąpiele w wodzie powodują nadmierne wymywanie ochronnej woskowiny, a wysoka temperatura w okresie letnim sprzyja rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych.

Jakie mogą być powikłania stanu zapalnego ucha?

Gdy stan zapalny się rozwija, dziecku zaczyna dokuczać obrzęk, swędzenie i silny, promieniujący ból, nasilający się przy każdym dotknięciu małżowiny. To jednak nie koniec kłopotów. Przewód słuchowy zewnętrzny kończy się błoną bębenkową, która stanowi początek ucha środkowego. Jeśli więc w porę nie zostanie wdrożone odpowiednie postępowanie, stan zapalny może się rozprzestrzenić. Jednymi z poważniejszych powikłań są: perforacja błony bębenkowej, wysiękowe zapalenie ucha środkowego, uszkodzenie kosteczek słuchowych, niedosłuch, porażenie nerwu twarzowego, zapalenie błędnika [2].

Jak dbać o uszy dziecka?

Przede wszystkim warto przypominać rodzicom, że o uszy dzieci trzeba odpowiednio dbać i to nie tylko w sezonie wakacyjnym. Czynnikiem zwiększającym ryzyko ucha pływaka są wszelkie urazy narządu słuchu [3]. Uszkodzenie nabłonka wyścielającego ucho może nastąpić np. w wyniku czyszczenia uszu dziecka patyczkami higienicznymi, co jest niestety wciąż powszechnym błędem rodziców. Po kontakcie z brudną wodą drobnoustroje łatwiej wnikają przez uszkodzoną skórę. Jeśli dzieci korzystają z basenów i parków wodnych warto uszy dziecka odpowiednio zabezpieczać specjalnymi preparatami. Zapewniają one bezpieczną higienę i ograniczają wnikanie wody do przewodu słuchowego.

Wybór odpowiedniego preparatu do higieny uszu dla najmłodszych

Przy wyborze odpowiedniego preparatu warto zwrócić uwagę, aby skład oraz aplikator był dostosowany do potrzeb najmłodszych. Z punktu widzenia rodzica bardzo ważna jest wygoda w użytkowaniu, co może przemawiać za preparatami w postaci spray’u w opozycji do kropli. Ta forma zapewnia łatwość w podawaniu preparatu, ale też niweluje nieprzyjemne dla dziecka uczucie wypływania kropli z ucha. Po zastosowaniu nie jest wymagane kilkuminutowe leżenie w pozycji bocznej. Przed pierwszym użyciem należy wstrząsnąć butelką, dzięki temu powstanie jednorodna zawiesina. W celu użycia spray’u trzeba delikatnie pociągnąć małżowinę uszną dziecka w górę i w tył, a po aplikacji wymasować od zewnętrznej strony przednią część kanału słuchowego.

Zapobieganie zapaleniu ucha u dzieci

Zapalenie ucha zewnętrznego to bardzo częsty problem wśród dzieci. Powstanie infekcji może być związane ze stosowaniem patyczków higienicznych, ale też z narażeniem na niektóre czynniki zewnętrzne (m.in. wilgoć). W zapobieganiu zapaleniu ucha zewnętrznego pomocne mogą być więc specjalistyczne preparaty, które nie tylko umożliwiają bezpieczną higienę, ale też tworzą dodatkową barierę ochronną, przeciwdziałającą zaleganiu wody.

Źródła:

1. Hassmann-Poznańska E, Dzierżanowska D, Poznańska M. Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2014, 3: 84-89.
2. Dąbrowski P, Szyfter W. Ostre zapalenie ucha środkowego – diagnostyka, profilaktyka i leczenie, Przew Lek, 2004, 10(7): 32-37.
3. Gamrot-Wrzoł M, Zięba N, Ścierski W, Misiołek M. Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2020, 9(1): 6-10.