Co nowego w zaleceniach dotyczących suplementacji witaminy D3?

W 2023 roku, jako owoc współpracy kluczowych towarzystw naukowych oraz konsultantów krajowych, powstały najnowsze wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia niedoboru witaminy D3 w Polsce. Dlaczego to istotny dokument i które z informacji w nim zawartych są kluczowe z punktu widzenia farmaceuty? Odpowiadamy.

Farmaceuta to w większości przypadków pierwsza osoba sugerująca suplementację witaminy D₃, a także rekomendująca odpowiedni preparat dla pacjenta. W związku z tym, że świadomość społeczna jest coraz większa, a badania epidemiologiczne  wskazują na niedobór witaminy D u ok. 90%  polskiej populacji, pacjentów zgłaszających się po tego typu produkty do apteki ogólnodostępnej będzie coraz więcej. Dlatego tak istotna jest nasza znajomość aktualnych zaleceń ekspertów.

Konkretne wytyczne

Wspomniane wytyczne z 2023 roku zawierają m.in. wskazówki ogólne, mówiące przede wszystkim o zasadności stosowania cholekalcyferolu, jako substancji pierwszego wyboru zarówno w przypadku profilaktyki, jak i leczenia niedoboru witaminy D₃.  Zaznaczono również, że profilaktyka niedoboru witaminy D₃ w populacji ogólnej powinna być zależna od wieku, masy ciała, ekspozycji na słońce czy stylu życia. Jaka jest zalecana dobowa dawka profilaktyczna wit. D3 i górny dobowy limit podaży cholekalcyferolu („GDL”) dla określonych grup wiekowych? Wszystkie informacje zebraliśmy poniżej:

Noworodki i niemowlęta:

0-6 miesięcy: 400 j.m./dobę chole­kalcyferolu od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia.

6-12 miesięcy: 400-600 j.m./dobę cholekalcyferolu, w zależności od dziennej ilości witaminy D przyjmowanej z posiłkami. GDL: 1000 IU

Dzieci 1-3 lata:

cholekalcyferol w dziennej dawce 600 j.m./dobę i ze wzglę­du na związane z wiekiem ograniczenia opalania zaleca się przez cały rok. GDL: 2000 IU

Dzieci 4-10 lat:

Jeśli możliwe jest opalanie się z odkrytymi przedramionami i nogami przez 15-30 minut w godzinach 10:00-15:00, bez filtrów przeciwsłonecznych od maja do końca września, suplementacja cholekalcyferolem nie jest konieczna, choć nadal zalecana i bezpieczna. W przypadku niespełnienia powyższego, zaleca się suplementację cholekalcyferolu w dawce 600-1000 j.m./dobę przez cały rok, w zależności od masy ciała i zawartości witaminy D w diecie. GDL: 2000 IU

Młodzież 11-18 lat:

U zdrowej młodzieży, w przypadku opalania się z odkrytymi przedramionami i nogami przez 30-45 minut w godzinach 10:00-15:00, bez filtrów przeciwsłonecznych od maja do końca września, suplementacja cholekalcyferolem nie jest konieczna, choć nadal zalecana i bezpieczna. W przypadku niespełnienia powyższych zaleceń rekomenduje się suplementację cholekalcyferolu w dawce 1000-2000 j.m./dobę  przez cały rok, w zależności od masy ciała i spożycia witaminy D w diecie. GDL: 4000 IU

Dorośli 19-65 lat:

U zdrowych osób dorosłych opalających się z odkry­tymi przedramionami i nogami przez 30-45 minut w godzinach 10-15, bez filtrów przeciwsłonecz­nych od maja do końca września, suplementacja cholekalcyferolem nie jest konieczna, choć nadal zalecana i bezpieczna.
W przypadku niespełnienia powyższych zaleceń rekomendowana jest suplementacja cholekalcyferolu w dawce 1000-2000 j.m./dobę przez cały rok, w zależności od masy ciała i spożycia witaminy D w diecie. GDL: 4000 IU

Seniorzy 65-75 lat:

Ze względu na zmniejszoną efektywność syntezy skórnej zalecamy suplementację cholekalcyferolu w dawce 1000-2000 IU/dobę przez cały rok, uwzględniając masę ciała i podaż witaminy D w diecie.

Seniorzy 75+:

Ze względu na zmniejszoną skuteczność syntezy skór­nej, potencjalne zaburzenia wchłaniania i zmieniony metabolizm witaminy D, zalecamy suplementację cholekalcyferolu w dawce 2000-4000 j.m./dobę przez cały rok, w zależności od masy ciała i spożycia witaminy D w diecie.

O czym jeszcze dowiemy się z wytycznych?

W zaleceniach zwrócono uwagę również na grupy szczególnie zagrożone ryzykiem wystąpieniem niedoboru m.in. osoby z chorobami nerek, zaburzeniami funkcjonowania układu pokarmowego, chorobami psychicznymi, a także nadwagą i otyłością (ta ostatnia grupa pacjentów wymaga zazwyczaj 2- lub 3-krotnego zwiększenia dawki profilaktycznej witaminy D; GDL: 10 000 IU). W wytycznych pojawiły się także informacje dotyczące kobiet planujących ciążę, w ciąży i w okresie laktacji. Sugerowana dobowa dawka profilaktyczna witaminy D3 to w tej grupie wynosi 2000 IU.

Ułatwienie w pracy z pacjentem

Wiedząc, jakie są aktualnie zalecane dawki witaminy D, będziemy mogli dużo efektywniej pomóc pacjentowi zza pierwszego stołu. Pozostaje jedynie wybór odpowiedniego preparatu, dostosowanego do potrzeb pacjenta. Wybór ten nie jest prosty, ale mamy kilka wskazówek:

Po pierwsze skład

Zgodnie z wytycznymi, cholekalcyferol stanowi substancję pierwszego wyboru w profilaktyce i leczeniu niedoborów witaminy D. W Polsce dostępnych jest wiele preparatów tego typu. Różnią się one rejestracją (lek/suplement diety), zawartością substancji czynnej, a także postacią i sposobem dawkowania. Dostępne są między innymi miękkie kapsułki, kapsułki twist-off czy cieszące się coraz większą popularnością preparaty w postaci kropli doustnych.

To może krople?

Krople wyróżniają się kilkoma istotnymi cechami na tle innych dostępnych postaci  preparatów witaminy D. Przede wszystkim, płynna postać produktu do samodzielnego dawkowania umożliwia zastosowanie jednego preparatu u kilku członków rodziny. Dodatkowo, wybór produktów tego typu stanowi doskonałą alternatywę dla pacjentów przyjmujących wiele leków, a także osób starszych cierpiących na dysfagię. Przede wszystkim zaś, krople, których podaje się naprawdę małą ilość, to doskonała alternatywa dla dzieci, które z reguły są niechętne do współpracy.

JUVIT® D₃ MAX – LEK z witaminą D₃ w kroplach

Jeśli więc zdecydujemy się zarekomendować pacjentowi preparat w postaci kropli, warto postawić na sprawdzony lek OTC – JUVIT® D₃ MAX. To produkt, który dzięki zawartości 500 IU witaminy D3 w jednej kropli i łatwości w dopasowaniu dawki, może być z łatwością podawany zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Produkt nie ma smaku ani zapachu, jest wyjątkowo wydajny. Co najważniejsze, może być stosowany już od pierwszego dnia życia… bez górnej granicy wiekowej****.

POBIERZ DARMOWY REPRINT NAJNOWSZYCH WYTYCZNYCH DOT. SUPLEMENTACJI WIT. D₃!
https://farmacja.expert/media/2024/03/P.-Pludowski_wytyczne_wit.D.pdf

* W zależności od dziennej ilości witaminy D spożywanej z posiłkami.

** Dotyczy dzieci bez ekspozycji na promieniowanie słoneczne z odkrytymi przedramionami i nogami przez 15–30 minut w godzinach 10–15

bez kremu przeciwsłonecznego, począwszy od maja do końca września.

*** Dotyczy dzieci, młodzieży i dorosłych bez ekspozycji na promieniowanie słoneczne z odkrytymi przedramionami i nogami przez 30–45 minut w godzinach 10–15 bez kremu przeciwsłonecznego, począwszy od maja do końca września.

1. Płudowski P, Kos-Kudła B, Walczak M i in. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients. 2023; 15(3): 695. doi:10.3390/nu15030695.

2. Płudowski P i in. Profilaktyka i leczenie niedoboru witaminy D: aktualizacja z 2023 r. w Polsce. Postępy Neonatologii 2023; 29(2): 7-23.

****CHPL JUVIT D₃ MAX.