Kolagen jest najbardziej powszechnym białkiem ludzkiego organizmu, znajdującym się m.in. w skórze. W ostatnich latach zyskał ogromną popularność w kosmetologii i dermatologii. Coraz więcej osób sięga po preparaty zawierające ten składnik, licząc, że poprawi on kondycję ich skóry. Jako farmaceuci, powinniśmy jednak oceniać te produkty w kontekście aktualnych, rzetelnych badań. Co na to nauka?
Kolagen stanowi najbardziej powszechne białko w organizmie człowieka. Występuje m.in. w skórze, chrząstce czy kościach. Różne rodzaje kolagenów mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia elastyczności i wytrzymałości tkankom oraz narządom [1]. Dominującą formą (nawet około 85-90%) w skórze człowieka jest kolagen I, a także kolagen III (do 15%) [2].
W młodym organizmie kolagen podlega regularnej wymianie i systematycznej odbudowie.
W syntezie włókien kolagenowych biorą udział m.in. estrogeny oraz hormony tarczycy. Wraz z wiekiem stopniowo zanika zdolność odtwarzania włókien kolagenowych, a niektóre czynniki mogą dodatkowo ten proces potęgować. Należą tu, m.in.:
Kolagen jest głównym białkiem tkanki łącznej, które zapewnia odpowiednie napięcie, sprężystość, utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia i elastyczność skóry [3]. Należy podkreślić, że ze względu na wysoką masę cząsteczkową kolagen nie ma możliwości penetrowania przez naskórek. Zaaplikowany w ten sposób działa więc jedynie na powierzchni skóry ograniczając transepidermalną utratę wody poprzez tworzenie hydrofilowego filmu [2]. Naturalnym źródłem kolagenu są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego. Produkty zawierające kolagen to preparaty w postaci kapsułek lub proszku. Większość zawiera hydrolizat kolagenu. Peptydy kolagenowe (ang. collagen peptides; CP) są szybko wchłaniane. Około 10% jest bezpośrednio transportowane z przewodu pokarmowego do krwi [4]. Zgodnie z wynikami badania Sibilli i wsp. głównym dipeptydem występującym w ludzkim osoczu po spożyciu hydrolizatu kolagenu jest prolina-hydroksyprolina (Pro-Hyp) [4,5].
Badanie z 2015 r. dotyczyło przyjmowania peptydów kolagenu o masie cząsteczkowej 2000-5000 Da. W badanie zaangażowano 69 kobiet (wiek 35-55 lat). Zostały one podzielone na dwie grupy. Grupa badana otrzymywała 2,5 g lub 5,0 g hydrolizatu kolagenu, a grupa kontrolna placebo, raz dziennie przez 8 tygodni. Po 4 tygodniach w grupie badanej zaobserwowano wzrost gęstości kolagenu w skórze właściwej, natomiast po 8 tygodniach stosowania znaczący wzrost w nawilżeniu skóry [6]. Podobne wnioski wysunięto w przeglądzie systematycznym z 2020 roku. Prawie wszystkie uwzględnione badania wykazały korzystny wpływ suplementacji kolagenem na kondycję skóry [7]. Przeprowadzona w 2021 roku metaanaliza obejmowała 19 randomizowanych badań klinicznych. Wykazała ona, że suplementacja hydrolizowanym kolagenem przez co najmniej 90 dni może poprawiać elastyczność i nawilżenie skóry. Wyniki te były bardziej widoczne w grupach stosujących kolagen typu I (dominującym w skórze) [8]. Przyjmuje się, że bezpieczna dzienna porcja kolagenu mieści się w zakresie 2,5-15 g, w zależności od rodzaju suplementu [9].
Istotny jest rodzaj kolagenu i jego jakość. Warto jednak zwrócić jeszcze uwagę na porcję w jednej kapsułce/saszetce i czas suplementacji. Większość badań wykazuje korzyści przy porcjach wynoszących od 2,5 g kolagenu dziennie, przy czym minimalny czas suplementacji wynosi 8 tygodni [9]. Kolagen jest generalnie bezpieczny do stosowania, jednak u szczególnych grup nie są wykluczone reakcje alergiczne.
Wszechobecność kolagenu, a przede wszystkim jego ważna funkcja sprawiają, że od wielu dekad stanowi on przedmiot intensywnych badań. Kolagen jest niewątpliwie jednym z głównych elementów budulcowych naszej skóry. Badania sugerują, że peptydy kolagenowe mogą wpływać korzystnie na kondycję naszej skóry. Jednak mechanizmy te nie są do końca poznane, a skuteczność kolagenu może zależeć od jego biodostępności [9].
Piśmiennictwo:
Praktyka apteczna
Czy w aptece można nosić kolorowy fartuch?W służbie zdrowia powszechnie przyjęło się, że fartuchy medyczne mają...
Praktyka apteczna
5 faktów na temat wpływu leków na aktywność seksualnąPoznaj najważniejsze fakty w zakresie wpływu farmakoterapii na aktywność...
Praktyka apteczna
Oś jelita-mózg – zakłócenia na liniiOdkryj, dlaczego IBS dotyka dwukrotnie częściej kobiety i jakie są główne...
Materiały i treści opublikowane na stronie, jak również jej projekt graficzny jako całość, podlega ochronie prawnej, w tym na mocy przepisów prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest powielanie lub wykorzystywanie w inny sposób jakichkolwiek materiałów i treści w całości jak i w części bez pisemnej zgody administratora strony wskazanego w nocie prawnej. Zamieszczanie linków do strony lub do treści w niej zawartych jest dopuszczalne tylko do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.