Zaloguj się
21.03.2025 | 5 min czytania
Błonica wydawała się już stanowić chorobę przeszłości. Ostatnio odnotowane przypadki sprawiły jednak, że znów budzi duży niepokój. Czy powinni na ten aktualny obecnie temat wiedzieć farmaceuci? Jakie są jej przyczyny i objawy oraz jak możemy przyczynić się do profilaktyki? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.
Błonica (dyfteryt) to ostra choroba zakaźna wywołana przez toksynotwórcze szczepy maczugowca błonicy (Corynebacterium diphtheriae). Bakterie te atakują głównie błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wydzielinami osoby chorej lub nosiciela. W tym drugim przypadku warto podkreślić, że w obszarach endemicznego występowania błonicy nawet do 5% osób zdrowych może być w grupie bezobjawowych nosicieli tego patogenu [1]. Bakterie namnażają się we wrotach zakażenia i wytwarzają egzotoksynę, uszkadzającą nabłonek. Toksyna rozprzestrzenia się drogą krwi do odległych narządów i układów (do serca, nerek czy ośrodkowego układu nerwowego) [2]. Okres wylęgania choroby wynosi średnio 2-5 dni, natomiast okres zaraźliwości obejmuje 2 dni przed pojawieniem się objawów, cały okres objawowy i nawet do kilku dni po ustąpieniu symptomów u osób leczonych [1].
W Polsce przez wiele lat nie zgłaszano przypadku błonicy [3]. Jednak w ostatnim czasie odnotowano pojedyncze przypadki zachorowań, głównie wśród osób niezaszczepionych lub z niekompletnym schematem szczepień. Przyczyn powrotu błonicy jest kilka:
Najczęstsze, początkowe objawy to: ból gardła, trudności w połykaniu, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych (tzw. bycza szyja) [1]. Charakterystyczne są również błony rzekome (początkowo białe, a następnie szarobrązowe), pokrywające migdałki podniebienne i tylną ścianę gardła [3]. W błonicy dróg oddechowych śmiertelność wynosi nawet 5–10%. Do głównych przyczyn zgonu zaliczamy: zatrzymanie akcji serca, porażenie mięśni oddechowych (jako efekty działania toksyny), uduszenie na skutek obrzęku szyi lub aspiracji martwiczych pseudobłon w drogach oddechowych [1].
Podstawą rozpoznania błonicy jest pobranie wymazu z gardła i identyfikacja bakterii metodami mikrobiologicznymi. Kluczowy jest też wywiad (pacjent, u którego podejrzewa się zachorowanie na błonicę, to taki, który ma powyższe objawy, przebywał na obszarze endemicznego występowania błonicy lub miał kontakt z osobą chorą oraz nie posiada udokumentowanych szczepień tego typu) [1]. Leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych z monitorowaniem pracy serca oraz wydolności oddechowej [2]. Wymaga ono natychmiastowego podania antytoksyny błoniczej, ponieważ neutralizuje ona toksynę krążącą we krwi, niezwiązaną jeszcze z komórkami docelowymi [2]. Im dłużej toksyna błonicza krąży w ustroju, tym wyższe ryzyko wystąpienia poważnych komplikacji. W terapii, poza antytoksyną, stosuje się też antybiotyki oraz leczenie wspomagające. Niestety nie u każdej zakażonej osoby dochodzi do wytworzenia przeciwciał przeciw błonicy, dlatego zaleca się, by u każdego chorego w okresie zdrowienia rozpocząć cykl szczepień [1, 3].
Błonica to wysoce zakaźna i groźna choroba bakteryjna, która mimo niskiej zapadalności w Polsce, nadal stanowi zagrożenie – zwłaszcza dla osób niezaszczepionych i podróżujących do krajów, w których choroba występuje endemicznie. Farmaceuci jako łatwo dostępni przedstawiciele systemu ochrony zdrowia, odgrywają istotną rolę w działaniach profilaktycznych. Do najważniejszych zadań farmaceuty mogą należeć:
Piśmiennictwo:
Praktyka apteczna
Pomarańcza bergamota - jaka jest jej rola w walce o utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu?Dowiedz się, jak sok bergamotowy, będący skoncentrowaną mieszaniną flawonoidów...
Praktyka apteczna
Rola magnezu w cukrzycyMagnez jest jednym ze składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego...
Praktyka apteczna
Antybiotykoterapia i kompleksowe podejście do ochrony mikrobioty – czy to możliwe?Organizm człowieka zasiedlają miliardy mikroorganizmów tworząc mikrobiotę....
Materiały i treści opublikowane na stronie, jak również jej projekt graficzny jako całość, podlega ochronie prawnej, w tym na mocy przepisów prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest powielanie lub wykorzystywanie w inny sposób jakichkolwiek materiałów i treści w całości jak i w części bez pisemnej zgody administratora strony wskazanego w nocie prawnej. Zamieszczanie linków do strony lub do treści w niej zawartych jest dopuszczalne tylko do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.