Magnez i zdrowie mentalne – rola farmaceuty

Stres towarzyszy nam na co dzień – zarówno pacjenci, jak i sami farmaceuci często szukają sposobów na jego redukcję. Wśród popularnych metod wspierających zdrowie mentalne coraz częściej wymienia się magnez. Jakie jest jego znaczenie? Dlaczego przewlekły stres pogłębia niedobór magnezu? I na co warto zwrócić uwagę, edukując pacjenta na ten temat? Dowiedz się więcej o roli magnezu i sprawdź, jak wspierać pacjentów w dbaniu o równowagę psychiczną.

Stres i jego wszechobecny charakter

Stres stał się nieodłącznym elementem codziennego życia. Tempo życia oraz złożoność wyzwań dnia codziennego powodują, że coraz więcej osób boryka się z konsekwencjami przewlekłego narażenia na stres. Przed pandemią Covid-19 co najmniej 84 mln osób w całej UE cierpiało na zaburzenia psychiczne. W UE zmagała się zatem z nimi więcej niż jedna na sześć osób [1]. Od czasu pandemii stan zdrowia psychicznego pogorszył się na całym świecie. Badanie Eurobarometr przeprowadzone w czerwcu 2023 r. wykazało, że w ciągu ostatniego roku prawie co druga osoba (46% ludności UE) doświadczyła problemów emocjonalnych lub psychospołecznych [1].

Stres i jego skutki

Długotrwała ekspozycja na stres wyzwala kaskadę reakcji neuroendokrynnych, głównie poprzez aktywację osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, czego efektem jest przewlekły wzrost poziomu kortyzolu. Stres w pracy i w życiu rodzinnym jest ważnym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, co potwierdza znaczna ilość badań [2]. Ma też szereg konsekwencji w zakresie zdrowia psychicznego. Mogą pojawić się:

• zaburzenia snu (problemy ze snem, takie jak bezsenność, przerywany sen czy koszmary senne, co dodatkowo nasila problemy ze zdrowiem psychicznym) [3];
• zaburzenia poznawcze (kortyzol wywiera bezpośredni, hamujący wpływ na neurony ośrodkowego układu nerwowego, wynikiem tego jest osłabienie uwagi i pamięci) [4];

• zwiększona podatność na lęki (przewlekły stres może prowadzić do rozwoju zaburzeń lękowych o różnym charakterze) [5];
• zaburzenia nastroju (długotrwałe narażenie na stres może powodować zaburzenia nastroju, w tym depresję) [6];
• zespół wypalenia zawodowego (długotrwały stres zawodowy może prowadzić do wypalenia, objawiającego się wyczerpaniem emocjonalnym) [7].

Stres i zasoby magnezu w organizmie

Magnez to jeden z kluczowych pierwiastków w naszym organizmie, a jego rola w redukcji stresu została szeroka opisana. W ostrej fazie stresu następuje uruchomienie puli jonów magnezowych z przestrzeni wewnątrzkomórkowej w celu redukcji jego negatywnych skutków takich jak, m.in., nadmierne uwalniani kortyzolu i katecholamin [8]. W stresie przewlekłym tkankowy deficyt magnezu ulega pogłębieniu [8].

Stres i niedobór magnezu – błędne koło

Skutki stresu i niedoboru magnezu potęgują się wzajemnie w mechanizmie tzw. błędnego koła. Niedobór jonów magnezowych zwiększa bowiem podatność na stres, a im silniejsza reakcja stresowa tym większy deficyt magnezu i dotkliwsze psychosomatyczne objawy (np. bezsenność, bóle głowy, kołatanie serca) [8].

Rola farmaceuty

Zdrowie mentalne to nie tylko brak zaburzeń psychicznych, ale przede wszystkim pełen dobrostan emocjonalny i poznawczy. Farmaceuta jako fachowy doradca, może wspierać pacjentów poprzez edukację w zakresie zdrowego trybu życia (regularny sen, aktywność fizyczna i techniki relaksacyjne), ale również roli magnezu. Rynek apteczny oferuje wiele preparatów z magnezem. Warto zwrócić uwagę na:

• wysoce przyswajalną postać,
• zawartość jonów magnezu,
• dodatek witaminy B6, która zwiększa wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego, ułatwia transport do komórek organizmu i utrzymuje jego wewnątrzkomórkowe zapasy na właściwym poziomie [9]
• wygodną postać farmaceutyczną,

Produkt leczniczy Magne® B6 Forte to:

• najwyższa dawka wysoce przyswajalnego cytrynianu magnezu [10, 11]
• dodatek witaminy B6, która zwiększa wchłanianie magnezu o nawet 40% [9]
• powlekana tabletka dla łatwiejszego połykania [9]

Analiza danych klinicznych wykazała, że podawanie magnezu z dodatkiem witaminy B6 (Magne® B6) skuteczniej zmniejszało reakcję na stres niż w przypadku stosowania samego magnezu u osób dorosłych, odczuwających wcześniej stres o ciężkim i bardzo ciężkim charakterze. Podczas stosowania produktu Magne® B6 w badanej grupie, reakcja na stres zmniejszyła się o ponad 38% po 4 tygodniach w porównaniu do grupy stosującej sam magnez [9].

Piśmiennictwo:

1. https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/mental-health/ (dostęp on-line 31.03.25 r.).
2. Agnieszka Woś-Szymanowska i wsp. Czynniki psychospołeczne w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia. Forum Medycyny Rodzinnej. 2018, 12, 2: 64–69.
3. Heitzman J. Postępowanie w przypadku bezsenności i zaburzeń snu. Lekarz POZ, 2021, 3: 205-215.
4. Landowski J. Stres a zaburzenia psychiczne. Przew Lek. 2003, 6, 3, 80-85.
5. Murawiec S. Stany lękowe – specyfika zaburzeń i sposoby terapii. Lekarz POZ, 2024, 2: 95-97.
6. Kasperczyk J, Kasperczyk J, Jośko J. Stres a zaburzenia snu wśród młodzieży szkół średnich. Probl Hig Epidemiol 2012, 93(1): 105-109.
7. Sicińska A. Stres i wypalenie zawodowe wśród kosmetologów i masażystów w odniesieniu do stażu pracy. Badanie własne. Kosmetologia Estetyczna. 2015, 4: 587-600.
8. Jędrzejek M i wsp. Stosowanie preparatów magnezu w praktyce lekarza rodzinnego. Lekarz POZ. 2021, 2: 141-150.
9. ChPL Magne® B6 Forte 07/2024.
10. Wśród leków OTC. Rejestr produktów leczniczych 01.2025.
11.  Dotyczy cytrynianu magnezu. Ranade VV i wsp. Bioavailability and pharmacokinetics of magnesium after administration of magnesium salts to humans. Am J Ther. 2001, 8(5): 345-57.