Prezent z apteki dla kobiety? Podpowiedz jak ekspert!

W grudniu apteka często staje się miejscem, gdzie pacjenci również szukają pomysłów na prezenty. To doskonała okazja, by farmaceuta nie tylko pomógł w wyborze, ale też zadbał o to, by produkty były optymalnie dopasowane do indywidualnych potrzeb. Dzięki swojej wiedzy, może pełnić funkcję świadomego doradcy prezentowego - zwracać uwagę nie tylko na walory estetyczne, ale przede wszystkim na skład, przeciwwskazania i interakcje z lekami. Warto też pamiętać, że nawet rozmowa o „prezencie z apteki” może stać się formą krótkiego wywiadu farmaceutycznego i pomóc uniknąć sytuacji, w której upominek okazuje się nieodpowiedni lub potencjalnie ryzykowny.

Dermokosmetyki – więcej niż pielęgnacja

Zestawy dermokosmetyków to klasyk wśród świątecznych prezentów. To nie tylko produkty do pielęgnacji, ale także wyraz troski o komfort skóry. W okresie zimowym, gdy niska temperatura i suche powietrze dodatkowo ją obciążają, wysokiej jakości dermokosmetyki mogą stać się prawdziwym ratunkiem. Rekomendując produkt warto zwrócić uwagę na:

• składniki o udokumentowanym działaniu (m.in. niacynamid, ceramidy, witaminę C, kwas hialuronowy);
• obecność szczególnych składników takich jak np. retinoidy. To grupa związków pochodnych witaminy A, szeroko stosowanych w leczeniu oraz pielęgnacji skóry. Maja one szereg cennych właściwości: stymulują produkcję prokolagenu I, kolagenu III oraz VII, wpływając na jędrność skóry, jak również zmniejszają i hamują objawy starzenia się skóry. Ich stosowanie może wiązać się jednak z objawami podrażnienia skóry. Ważne jest również ich właściwe stosowanie np. stopniowe zwiększanie częstości aplikacji retinoidów [1]. Nie należy też stosować retinoidów podczas ciąży [1].
• postać danego składnika aktywnego. Na przykład silną pochodną witaminy C jest dobrze stabilny glukozyd askorbylu, który jest przetwarzany w czystą witaminę C poprzez hydrolizę grupy glikozydowej przez α-glukozydazę warstwy rogowej naskórka. Takie połączenie pozwala na lepszą przyswajalność substancji, która stopniowa uwalnia się i wnika do głębszych warstw skóry [1]);
• stężenie danego składnika aktywnego. Klasycznym przykładem jest tutaj mocznik, ale też niacynamid. Ten ostatni ma silne właściwości antyoksydacyjne i w zależności od stężenia w preparatach wykazuje działanie przeciwświądowe, przeciwdrobnoustrojowe, wazoaktywne, fotoochronne, sebostatyczne i rozjaśniające [1];
• minimalistyczne formuły, co zmniejsza ryzyko podrażnień i alergii.

Zawsze warto zapytać czy osoba obdarowywana stosuje aktualnie leczenie dermatologiczne (np. izotretynoinę, kortykosteroidy lub terapie złuszczające), ponieważ niektóre składniki mogą działać drażniąco na skórę poddaną takiej kuracji. Jeżeli upominek przeznaczony jest dla osoby, z którą kupujący nie ma bliskiej relacji i nie zna jej konkretnych potrzeb, lepiej ukierunkować go na uniwersalny kosmetyk.

Relaks i odprężenie w prezencie

Olejki eteryczne to coraz popularniejsze upominki. Choć ich skład wydaje się „łagodny” i pozbawiony ryzyka, również i one wymagają świadomego wyboru oraz fachowego doradztwa – zwłaszcza gdy rekomendacja pochodzi od farmaceuty. Farmaceuta powinien przypominać, że:

• olejki eteryczne należy zawsze rozcieńczać – w zależności od zastosowania (np. kąpiel, masaż, dyfuzor) ich stężenie nie powinno przekraczać kilku kropel na łyżkę oleju bazowego lub wody. Stosowanie nierozcieńczonych olejków może prowadzić do podrażnień, reakcji alergicznych, a nawet oparzeń chemicznych;
• kobiety w ciąży, epileptycy, alergicy, astmatycy nie powinni poddawać się zabiegom aromaterapeutycznym bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem [3];
• intensywne zapachy mogą również indukować migrenę.

Toniki witaminowe

Są częstym wyborem w ramach świątecznego prezentu. Prym wiodą tutaj niewątpliwie toniki witaminowe. To płynne preparaty dostępne głównie jako suplementy diety, a zdecydowanie rzadziej jako tradycyjne produkty lecznicze roślinne. Stosowane są przede wszystkim w celu uzupełniania witamin i minerałów, wspomagania odporności, a także pamięci i koncentracji. Rola farmaceuty w rekomendacji takich produktów jest kluczowa, ponieważ suplementy diety nie są obojętne dla organizmu i mogą wchodzić w interakcje z lekami. Zanim polecisz preparat:

• zawsze oceń ryzyko kumulacji składników. Na przykład nadmierna podaż witaminy A, prowadzić może do jej kumulacji w organizmie i związanych z tym niepożądanych skutków. Takiej hiperwitaminozie towarzyszą bóle głowy, wymioty, utrata łaknienia i nadmierna senność. Dochodzi do zwiększenia ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego [4];
• sprawdź obecność innych szczególnych składników, które nie powinny być suplementowane rutynowo takich jak żelazo;
• zawartość sacharozy (problematycznej u diabetyków) czy etanolu;
• zwróć uwagę na obecność składników roślinnych takich jak m.in.: wyciąg z liści miłorzębu japońskiego czy ekstrakt z żeń-szenia. Mają one szereg cennych właściwości, wymagają jednak szczególnej uwagi pod kątem ewentualnych interakcji [5].

Wywiad – lista kontrolna

Zanim zaproponujesz jakiś produkt, zadaj kilka krótkich, ale istotnych pytań dotyczących osoby obdarowywanej (pytania różnią się w zależności od rodzaju preparatu):

• Jakie leki i suplementy pacjent już przyjmuje?
• Czy pacjentka choruje przewlekle (np. nadciśnienie, cukrzyca, choroby tarczycy, zaburzenia krzepnięcia)?
• Jaki są jego potrzeby i aktualny stan fizjologiczny (ciąża, karmienie, menopauza, okres intensywnego stresu lub odchudzania)?

Tak przeprowadzony krótki wywiad farmaceutyczny nie tylko zwiększa bezpieczeństwo stosowania, ale także buduje zaufanie pacjenta, który widzi, że farmaceuta nie sprzedaje produktu „z półki”, lecz udziela indywidualnej, eksperckiej porady.

Wybór prezentu z apteki – rola farmaceuty

Rola farmaceuty w okresie świątecznym nie kończy się na sprzedaży. To doskonały moment, by pokazać, że prezent z apteki może być dobrany świadomie. Farmaceuta, który przeprowadza krótki, uprzejmy wywiad dotyczący leków, chorób i alergii, nie tylko zwiększa bezpieczeństwo pacjenta, ale też buduje profesjonalny wizerunek i zaufanie.

Piśmiennictwo:

1. Zegarska B i wsp. Zastosowanie dermokosmetyków w praktyce klinicznej. Rekomendacje polskiego towarzystwa dermatologicznego. Część 1. Dermatol Rev/Przegl Dermatol. 2023, 110: 121–132.
2. Micali G, Lacarrubba F. Optimising the use of urea in dermatology. International Journal of Clinical Practice, 74, e13570. https://doi.org/10.1111/ijcp.13570.
3. Marwicka J, Niemyska K, Podraza S. Terapeutyczne właściwości aromaterapii. Kosmetologia Estetyczna. 2015, 6 (4): 525-528.
4. Zasada M, Adamczyk A. Witamina A. Budowa i mechanizm działania. Kosmetologia Estetyczna. 2018, 5(7): 517-521.
5. Zhou Z i wsp. Overview of Panax ginseng and its active ingredients protective mechanism on cardiovascular diseases. J Ethnopharmacol. 2024, 15:334:118506. doi: 10.1016/j.jep.2024.118506.