Alergiczny nieżyt nosa – case study

W obliczu rosnącej liczby osób cierpiących na alergie w Polsce, alergiczny nieżyt nosa (ANN) staje się coraz bardziej powszechnym problemem. Materiał przedstawia case study 36-letniej pacjentki z sezonowym ANN, która szuka ulgi w swoich objawach alergicznych. Farmaceuta rekomenduje preparat z mometazonem, podając kluczowe informacje o efektywności i bezpiecznym stosowaniu glikokortykosteroidów donosowych. Zobacz, jak odpowiednie leczenie może poprawić jakość życia osób z ANN.

Według najnowszych danych 12 milionów Polaków cierpi na alergię [1], a do najczęstszych chorób alergicznych zaliczamy ANN, czyli alergiczny nieżyt nosa, który objawia się nadmierną wydzieliną (wyciek lub ściekanie po tylnej ścianie gardła), kichaniem, zatkaniem bądź świądem nosa [2]. Wiosna to pora roku, gdzie coraz częściej aptekę odwiedzają pacjenci poszukujący pomocy w problemach alergicznych.

Przypadek pacjenta z ANN

Do Twojej apteki przychodzi Pani Ania. Pani Ania ma 36 lat i ma zdiagnozowaną
i potwierdzoną testem skórnym alergię sezonową, a dokładnie ANN (alergiczny nieżyt nosa). Objawy na które skarży się pacjentka to wodnista wydzielina z nosa, utrata węchu, zapalenie spojówek oraz kaszel. Pacjentka zauważa, że objawy ulegają nasileniu wieczorem lub w nocy. Z wywiadu dowiadujesz się, że Pani Ania nie cierpi na żadne inne schorzenia, ale stosuje antykoncepcję hormonalną (60 mikrogramów gestodenu i 15 mikrogramów etynyloestradiolu), 10 mg/dobę biotyny, w celu poprawy kondycji włosów i witaminę D w dawce 2000 j.m. Pani Ania prosi o skuteczny preparat donosowy.

Rekomendacja farmaceuty

Farmaceuta mając na uwadze wytyczne ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma) rekomenduje dostępny bez recepty preparat z mometazonem. Glikokortykosteroidy są najbardziej efektywną grupą leków dostępnych w farmakoterapii ANN [2]. GKS podawane donosowo zaczynają działać po 7-8 godzinach od aplikacji, jednak pełny efekt terapeutyczny jest osiągany po dłuższym stosowaniu, o czym farmaceuta informuje pacjentkę. Dostępne na rynku preparaty charakteryzują się dobrą tolerancją i mogą być używane przez długi czas bez ryzyka wywołania zaniku błony śluzowej nosa. Farmaceuta informuje pacjentkę o prawidłowej aplikacji GKS, na zewnętrzną ścianę nosa, co zwiększa skuteczność działania oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Dodatkowo preparat działa na objawy ze strony oczu. [3]

Dodatkowo farmaceuta rekomenduje pacjentce, aby ta w miarę możliwości unikała narażenia na alergeny korzystając z kalendarza pyleń.[4]

Leczenie Alergicznego Nieżytu Nosa (ANN)

Według wytycznych ARIA w leczeniu Alergicznego Nieżytu Nosa stosuje się:

• GKS donosowe, takie jak dipropionian beklometazonu, budezonid, furoinian flutykazonu i furoinian mometazonu, są efektywne w leczeniu ANN, działają po 2-8 godzinach, z maksymalnym efektem po 2 tygodniach. Stosowanie jest bezpieczne długoterminowo, z minimalnymi efektami ubocznymi jak suchość i krwawienia z nosa. Poprawna technika aplikacji zwiększa skuteczność.
• W ciężkich przypadkach ANN, krótkotrwałe stosowanie prednizonu może być korzystne, gdy inne metody zawiodły.
• Leki przeciwhistaminowe doustne i donosowe (np. azelastyna, olopatadyna) są skuteczne w łagodzeniu objawów zależnych od histaminy, zalecane jest ich profilaktyczne stosowanie.
• Montelukast doustny może być używany w okresowym ANN, choć preferuje się GKS donosowe i leki przeciwhistaminowe.
• Kromony, jak kromoglikan sodowy donosowo i do oczu, są mniej skuteczne, ale użyteczne w określonych grupach pacjentów.
• Leki obkurczające naczynia mogą być stosowane doraźnie do szybkiego zmniejszenia niedrożności nosa, jednak nie zaleca się ich długotrwałego używania.
• Leki przeciwcholinergiczne donosowo, jak bromek ipratropium, mogą być korzystne w ograniczeniu wydzieliny.
• Swoista immunoterapia alergenowa jest najskuteczniejszą metodą leczenia ANN spowodowanego alergenami takimi jak roztocza kurzu domowego czy pyłki.
• Omalizumab. [4]

Przyczyny Alergicznego Nieżytu Nosa (ANN)

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) charakteryzuje się zapaleniem błony śluzowej nosa spowodowanym przez alergeny. Początkowo, reakcja na alergen powoduje uwalnianie histaminy, co skutkuje świądem nosa, kichaniem i wodnistym wyciekiem. Następnie, po ekspozycji na alergen, reakcja zapalna nasila się, prowadząc do obrzęku błony śluzowej i blokady przewodów nosowych. Niektóre alergeny mogą również bezpośrednio aktywować komórki, co przyczynia się do chronicznego zapalenia i trudności takich jak ciągłe zatkanie nosa czy utrata węchu. W Polsce, najczęstsze alergeny wywołujące ANN to pyłki, roztocza, pleśnie i sierść zwierząt.[5]

Objawy Alergicznego Nieżytu Nosa (ANN)

Symptomy ANN mogą się różnić w zależności od typu. W formie okresowej dominują napady kichania i wodnista wydzielina, podczas gdy przewlekły ANN charakteryzuje się zatkanym nosem i gęstą wydzieliną. Spływanie wydzieliny do gardła może powodować przewlekły kaszel, zwłaszcza u przedszkolaków. Świąd nosa jest typowy dla sezonowego ANN, a u starszych dzieci mogą dołączyć świąd oczu, uszu, podniebienia lub gardła. Całoroczny ANN może prowadzić do problemów z węchem. Objawy ogólnoustrojowe, takie jak łagodna gorączka, ból głowy, światłowstręt, trudności ze snem, koncentracją, nauką, zmiany nastroju, czy suchość jamy ustnej, również mogą występować.[4]

Przypisy:

1. https://www.termedia.pl/mz/12-mln-osob-w-Polsce-ma-alergie,55433.html [dostęp: 21.03.2024]
2. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.4.1.40 [dostęp: 21.03.2024]
3. Świerczyńska-Krępa M, Rogala B, Brożek J, Emeryk A, Arcimowicz M Alergiczny nieżyt nosa Medycyna Praktyczna, Interna – Mały Podręcznik (08)2023
4. Emeryk A. Świerczyńska-Krępa M. Rogala B, Brożek J. Alergiczny nieżyt nosa Medycyna praktyczna, Postępy pediatrii, 2020 (04)
5. Emeryk A, Bartkowiak-Emeryk M, Kowalska M. Definicja, podział i epidemiologia alergicznego nieżytu nosa Post Dermatol Alergol 2012; XXIX (supl. 1): s1–s5