Jakie badania diagnostyczne mogą być wykonywane przez farmaceutę w aptece?

Wprowadzenie możliwości wykonywania wybranych badań diagnostycznych przez farmaceutów stanowi odpowiedź na rosnące potrzeby społeczne w zakresie szybkiego dostępu do podstawowej diagnostyki. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 stycznia 2022 r. umożliwia farmaceutom wykonywanie określonych testów, wspierając tym samym system opieki zdrowotnej. Jakie są to badania i czy każdy farmaceuta może je wykonywać?

Wykaz badań diagnostycznych dostępnych w aptece.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 stycznia 2022 r. farmaceuci mogą wykonywać następujące testy:

• test antygenowy w kierunku SARS-CoV-2,
• test stężenia glukozy we krwi,
• szybki test do wykrywania grypy, stężenia białka C-reaktywnego, antygenu Streptoccocus z grupy A, Helicobacter – test z krwi,

oraz podstawowe badania:

• badanie podstawowych paramentów życiowych: ciśnienie krwi, tętno, puls oraz saturacja krwi,
• pomiar masy ciała, wzrostu i obwodu w pasie, a także obliczanie wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index) oraz stosunku obwodu talii do obwodu bioder (WHR – ang. Waist-Hip Ratio),
• kontrola panelu lipidowego (cholesterol, frakcja HDL i LDL oraz trójglicerydy).

Jakie kwalifikacje musi posiadać farmaceuta?

Aby zapewnić skuteczność i bezpieczeństwo wykonywanych badań, farmaceuci muszą posiadać określone kompetencje. W głównej mierze wymaganiem tym ma być ukończenie kursu kwalifikacyjnego, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 76 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty. Wymóg dotyczy wszystkich rodzajów wymienionych w rozporządzeniu badań diagnostycznych, z wyjątkiem badania antygenowego w kierunku SARS-CoV-2 (szkolenie teoretyczne w formie online).

Aby uzyskać kwalifikacje do wykonywania badań diagnostycznych oraz interpretacji wyników w zakresie zaleconej farmakoterapii, farmaceuci muszą odbyć 16 godzinne szkolenie. Kurs ma charakter hybrydowy (część teoretyczna w formie online i praktyczna – stacjonarnie), a wziąć w nim udział mogą tylko farmaceuci, którzy mają prawo wykonywania zawodu oraz co najmniej 12 miesięczny staż pracy w zawodzie. Udział w kursie jest płatny i wynosi 623 zł. Zapisy na kursy kwalifikacyjne znajdują się na stronie Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Regulacje dotyczące wykonywania badań diagnostycznych.

Rozporządzenie precyzuje warunki, w jakich badania diagnostyczne mogą być wykonywane w aptekach, wskazując na konieczność dostosowania się do przepisów dotyczących sprawowania opieki farmaceutycznej. Resort zdrowia wskazuje również, że wymienione w rozporządzeniu badania nie są finansowane ze środków publicznych, z wyjątkiem testu antygenowego w kierunku SARS-CoV-2. Ceny za wykonanie poszczególnych testów i pomiarów są ustalane indywidualnie przez apteki.

Korzyści wynikające z przeprowadzania badań diagnostycznych w aptekach.

Wprowadzenie badań diagnostycznych do aptek ma kluczowe znaczenie dla rozwoju opieki farmaceutycznej.  Dzięki nim farmaceuci mogą spojrzeć bardziej kompleksowo na problemy lekowe pacjentów oraz skuteczniej monitorować ich stan zdrowia. Inicjatywa ta nie tylko zwiększa rolę farmaceutów w systemie opieki zdrowotnej, ale także przyczynia się do poprawy zdrowia publicznego, umożliwiając sprawniejsze rozpoznawanie i reagowanie na problemy zdrowotne pacjentów.

Źródła:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 stycznia 2022 r. w sprawie wykazu badań diagnostycznych, które mogą być wykonywane przez farmaceutę [online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000153 (dostęp 8.03.2024)
2. https://www.cmkp.edu.pl/aktualnosci/cmkp-opublikowalo-dziewiec-edycji-kursow-dla-farmaceutow-dotyczacych-wykonywania-badan-diagnostycznych (dostęp 8.03.2024)