Zaloguj się
13.03.2025 | 2 min czytania
Choroby tarczycy stanowią istotny problem zdrowotny. Farmaceuta jako łatwo dostępne medyczne ogniwo, może odegrać istotną rolę w zakresie sugestii odpowiednich badań, a także właściwego przygotowania do nich. W artykule omówimy najważniejsze aspekty diagnostyki chorób tarczycy oraz praktyczne wskazówki, jakie farmaceuta może przekazać pacjentowi.
Niedoczynność tarczycy stanowi najczęściej występujące zaburzenie tego gruczołu. Pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy dotyczy nawet około 7% dorosłych kobiet i 1% mężczyzn. Co istotne – utajona postać może dotyczyć nawet 10% populacji [1]. Dlatego tak istotne są badania. Podstawową metodą oceny funkcji tarczycy jest oznaczenie poziomu TSH (hormonu tyreotropowego). Dodatkowo, istotne jest oznaczenie wolnych hormonów tarczycy – FT3 i FT4. Pierwotna niedoczynność tarczycy jest definiowana przez stężenie TSH powyżej zakresu referencyjnego (najczęściej jest to 0,4−4,0 mIU/l) wraz ze stężeniem wolnej tyroksyny poniżej normy [1]. Pamiętajmy jednak, że nigdy wyników pacjent nie powinien interpretować samodzielnie. Wartości referencyjne dotyczą bowiem ogółu populacji, natomiast w codziennej praktyce lekarskiej istnieją szczególne sytuacje, kiedy należy zastosować indywidualny zakres normy. Przeciwciała przeciwtarczycowe, w tym przeciwko peroksydazie tarczycowej (aTPO), czy przeciwko tyreoglobulinie (aTG) to z kolei badania pomocne w diagnozowaniu chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Hashimoto. Taka diagnostyka jest uzupełniana również o badanie ultrasonograficzne gruczołu tarczowego (USG tarczycy).
Wydzielanie TSH jest pulsacyjne oraz charakteryzuje się zmiennością dobową. Najwyższe stężenia obserwowane są w godzinach nocnych. Wzrost sekrecji rozpoczyna się zwykle około godziny 21.00. Stąd zaleca się, aby badanie było wykonywane w godzinach porannych (między 7 a 10) lub o określonej porze w przypadku badań powtarzanych. Ma to bardzo ważne znaczenie dla prawidłowej diagnostyki. Przykładowo ten sam pacjent w godzinach porannych może uzyskać wyniki TSH około 5 mIU/ml, podczas gdy wykonanie badania w godzinach południowych, gdy poziom TSH we krwi spada, może skutkować otrzymaniem wyniku np. około 2 mIU/ml, co jest już wartością prawidłową. Oznaczenia TSH należy więc wykonywać w godzinach porannych, a ponadto:
Na badania warto też przyjść trochę wcześniej. Zdarza się, że bardzo się spieszymy i wręcz wbiegamy do przychodni. To również nie służy osiągnięciu wiarygodnych wyników. Należy również zrezygnować z picia alkoholu przed pobraniem krwi. Stosowanie preparatów zawierających biotynę może skutkować obrazem sugerującym nadczynność tarczycy (zmniejszone stężenie TSH i wzrost stężenia FT4 w surowicy). Dlatego przed wykonaniem ponownych badań hormonalnych należy odstawić biotynę na co najmniej 2–3 dni [3]. Bycie na czczo nie jest bezwzględnie wymagane [4].
Zaburzenia funkcji gruczołu tarczowego występują u szerokiego grona pacjentów. Farmaceuci odgrywają kluczową rolę w edukacji na temat diagnostyki i odpowiedniego przygotowania do tego typu badań. Wymaga ono spełnienia określonych warunków. Dzięki rzetelnej edukacji farmaceuty pacjent uniknie błędów, które mogłyby wpłynąć na wyniki, co przekłada się na trafniejszą diagnozę, a następnie skuteczniejsze leczenie.
Piśmiennictwo:
Praktyka apteczna
Antybiotykoterapia i kompleksowe podejście do ochrony mikrobioty – czy to możliwe?Organizm człowieka zasiedlają miliardy mikroorganizmów tworząc mikrobiotę....
Praktyka apteczna
Dermokosmetyki do ochrony przeciwsłonecznej skóry wymagającej – czym kierować się w wyborze?Na rynku widzimy prawdziwy wysyp produktów do ochrony przeciwsłonecznej, nawet...
Praktyka apteczna
Co nowego w zaleceniach dotyczących suplementacji witaminy D3?W 2023 roku, jako owoc współpracy kluczowych towarzystw naukowych oraz konsultantów...
Materiały i treści opublikowane na stronie, jak również jej projekt graficzny jako całość, podlega ochronie prawnej, w tym na mocy przepisów prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest powielanie lub wykorzystywanie w inny sposób jakichkolwiek materiałów i treści w całości jak i w części bez pisemnej zgody administratora strony wskazanego w nocie prawnej. Zamieszczanie linków do strony lub do treści w niej zawartych jest dopuszczalne tylko do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.