Wapń, witamina D3, witamina K a osteoporoza

Odkryj, jak zadbać o dostarczenie wystarczającej ilości wapnia, witaminy D i witaminy K, kluczowych dla zdrowia kości. Artykuł omawia główne źródła wapnia, rolę witaminy D w jego wchłanianiu oraz wpływ witaminy K na tkankę kostną. Niedobory tych składników mogą zwiększać ryzyko osteoporozy, szczególnie u kobiet w okresie menopauzy.

Pacjenci cierpiący na osteoporozę często poszukują preparatów z witaminą D. Na rynku dostępnych jest ich bardzo wiele. Sprawdź, dlaczego warto rekomendować im preparat zawierający witaminy D + K.

Źródła wapnia

Jak wiadomo wapń jest podstawowym składnikiem budulcowym kości i zębów. Znajduje się w nich 99% wszystkich jego zasobów. Głównym źródłem wapnia jest odpowiednio skomponowana dieta, bogata w mleko i jego przetwory. Zawarta w nich laktoza dodatkowo zwiększa wchłanianie wapnia [1].

Rola witaminy D

Do prawidłowego wchłaniania i wykorzystania wapnia przez organizm człowieka niezbędna jest odpowiednia ilość witaminy D3 [1]. Jest ona wytwarzana głównie w skórze, pod wpływem promieniowania słonecznego [2]. Działanie witaminy D polega na regulacji homeostazy wapnia i fosforanów. Trzy główne narządy, na które działają aktywne metabolity witaminy D, to jelita, kości oraz nerki. Pod ich wpływem w jelitach dochodzi do zwiększenia syntezy białka wiążącego wapń i zwiększenia wchłaniania wapnia, w kościach – do uwalniania wapnia i fosforanów (przy hipokalcemii), a w nerkach, przy współudziale parathormonu, do reabsorbcji wapnia [2].

Jakie funkcje pełni witamina K?

Witaminą istotną dla prawidłowego funkcjonowania kości jest także witamina K. Bierze ona udział w tworzeniu tkanki kostnej [3].

Czynniki ryzyka osteoporozy

Niedostarczanie dostatecznej ilości wapnia i witaminy D to jeden z najistotniejszych czynników ryzyka osteoporozy. Jej ryzyko zwiększa się także z wiekiem i jest szczególnie wysokie u kobiet w okresie okołomenopauzalnym [4]. Spadek poziomu estrogenów powoduje ustanie ich ochronnego działania na tkankę kostną, przez co dochodzi do zmniejszenia masy kostnej [5]. Podczas menopauzy może wystąpić ponad 50-procentowy spadek masy kostnej. Utrata jest największa w ciągu pierwszych kilku lat po wygaśnięciu czynności jajników i wynosi około 3% rocznie [6].

Niedobory wapnia, witaminy D3 oraz witaminy K

W naszym kraju spożycie mleka i przetworów mlecznych jest zdecydowanie za małe – wynosi około 50% ilości zalecanej normami żywienia [1], a synteza witaminy D3 w skórze ze względu na panujący klimat, jest najczęściej nieefektywna [2]. Na niedobory witaminy K z kolei jest narażonych wiele grup pacjentów m.in.: osoby z chorobami wątroby, z zespołem złego wchłaniania, przyjmujące antybiotyki lub leki o działaniu antykoagulacyjnym [7].

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/73823,wapn, dostęp 29.11.2023
2. Rusińska A. et al., ZASADY SUPLEMENTACJI i LECZENIA WITAMINĄ D – NOWELIZACJA 2018 r., POSTĘPY NEONATOLOGII 2018;24(1)
3. Shearer MJ, Newman P, Shearer MJ, et al. Metabolism and cell biology of vitamin K. Thromb Haemost. 2008; 100(4):530–547, indexed in Pubmed
4. https://www.forumginekologii.pl/artykul/strategia-leczenia-i-rehabilitacji-osteoporozy-pomenopauzalnej, dostęp 29.11.2023
5. Janiszewska M. et al., Osteoporoza jako problem społeczny – patogeneza, objawy i czynniki ryzyka osteoporozy pomenopauzalnej, Probl Hig Epidemiol 2015, 96(1): 106-114
6. Sewerynek E., Stuss M., Obowiązujące wskazania do prewencji i leczenia osteoporozy pomenopauzalnej — choroby miliona złamań, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016, tom 1, nr 2, strony 45–55
7. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62908,witamina-k, dostęp 29.11.2023
8. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci (Dz.U. L 136 z 25.5.2012, s. 1)