Zaloguj się
25.07.2025 | 5 min czytania
Oparzenia słoneczne latem to nieodłączny element porad udzielanych w naszych aptekach. Czy wiesz jak rozróżnić różne stopnia oparzenia, kiedy skierować pacjenta do lekarza? Podpowiadamy jak przeprowadzić efektywny wywiad z pacjentem i co zarekomendować.
Oparzenie słoneczne jest reakcją zapalną obszaru skóry, który był narażony na intensywne działanie promieni słonecznych [1]. Dla pacjentów dolegliwość ta może być bolesna i powodować niebezpieczne powikłania. Na co powinien zwrócić uwagę farmaceuta lub technik farmaceutyczny podczas rozmowy z pacjentem? W jaki sposób personel apteczny może pomóc pacjentowi z oparzeniem słonecznym? O tym piszemy w poniższym artykule.
Niektóre grupy pacjentów są szczególnie wrażliwe na działanie promieni UV. Warto znać te przypadki, aby odpowiednio zareagować już podczas pierwszego kontaktu w aptece
Dzieci i jasna karnacja
Pierwszą grupą pacjentów szczególnie narażonych na oparzenia słoneczne są dzieci oraz osoby posiadające jasną karnację, a także blond włosy i niebieskie oczy. Dzieje się tak dlatego, że skóra takich osób produkuje mniejsze ilości melaniny (barwnika, który jest odpowiedzialny za kolor skóry, włosów i oczu oraz ochronę przed promieniami UV).
Kobiety w ciąży
Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na kobiety w ciąży. Zmiany hormonalne w korelacji z ekspozycją na promieniowanie słoneczne zwiększają ryzyko powstawania przebarwień skórnych. Ciężarnym pacjentkom warto zalecać produkty z wysokim filtrem, noszenie kapeluszy, przewiewnych ubrań oraz unikanie nadmiernej i długiej ekspozycji na słońce [3].
Osoby z AZS
Pacjenci z atopowym zapaleniem skóry często zgłaszają złagodzenie zmian po wystawieniu skóry na działanie promieni słonecznych. Rzeczywiście, promieniowanie UV sprzyja redukcji świądu i wyprysku. Fototerapia jest nawet jedną z uzupełniających metod leczenia pacjentów z ciężkimi postaciami AZS. Niestety ryzyko związane ze szkodliwym działaniem promieni słonecznych (m.in. działanie kancerogenne) jest wyższe niż korzyści wynikające z opalania skóry z AZS [2].
Leki i substancje zwiększające ryzyko oparzeń słonecznych
Kolejną grupą osób, narażoną na oparzenia słoneczne są pacjenci zażywający leki zwiększające wrażliwość na światło słoneczne, czyli fotosensybilizatory. Niestety lista środków farmakologicznych, które mogą wyzwolić efekt fotoalergiczny lub fototoksyczny, jest obszerniejsza niż mogłoby się wydawać. Możemy do nich zaliczyć m.in.:
Stosowanie wielu ziół także niesie ryzyko wystąpienia zmian skórnych – tymczasem przez pacjentów są one często postrzegane jako całkowicie bezpieczne w stosowaniu. Do fotouczulających roślin należą m.in. tak popularne zioła jak dziurawiec [12], rumianek pospolity, skrzyp polny, czy nagietek lekarski. Pamiętajmy, że pacjenci rzadko czytają ulotki dołączone do opakowania, dlatego warto zawsze ostrzegać przed możliwym skutkiem ekspozycji słonecznej w trakcie terapii.
Pacjenci po przeszczepach
U chorych po przeszczepie narządów występuje wysokie ryzyko zachorowania na nowotwory w stosunku do populacji ogólnej, wynikające z konieczności długotrwałego stosowania leków immunosupresyjnych. . Według badań jednym z najczęstszych nowotworów w tej grupie osób są nowotwory skóry, a poparzenia słoneczne zwiększają ryzyko ich występowania [4].
Objawy oparzenia słonecznego są zależne od jego stopnia i długości przebywania na słońcu.
Najczęściej występujące (odpowiadające oparzeniu I stopnia) pojawiają się zazwyczaj kilka godzin po ekspozycji skóry na światło słoneczne. Po upływie 12-24 godzin mogą się nasilić, a ustępują po 3 dniach [1]. Na poparzenie najbardziej narażone są ramiona, policzki i dekolt. Zazwyczaj pierwszym symptomem jest rumień. Pacjenci skarżą się, że oparzona skóra piecze, jest gorąca i bolesna w dotyku, a w końcowym etapie można zaobserwować łuszczenie naskórka.
Przy oparzeniu II stopnia pojawiają się pęcherze, które są wypełnione płynem surowiczym. Widoczny jest również obrzęk i zaczerwienienie skóry. Dodatkowo pacjenci mogą zgłaszać ogólne złe samopoczucie.
Oparzenie III stopnia charakteryzuje się uszkodzeniem naskórka, tkanki podskórnej oraz skóry właściwej. Charakterystyczny jest brak czucia i co za tym idzie bólu oraz bladość skóry. W tym wypadku konieczne jest skierowanie pacjenta do lekarza [7].
Zanim zaproponujesz preparat łagodzący objawy, kluczowe jest zadanie kilku pytań, które pozwolą ocenić stopień nasilenia zmian oraz ryzyko powikłań.
W zależności od stopnia oparzenia słonecznego farmaceuta lub technik farmaceutyczny po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem może zalecić odpowiednie postępowanie.
Oparzenia słoneczne są bardzo popularną dolegliwością w sezonie letnim dlatego w aptece często, można spotkać osoby, które szukają sposobów na złagodzenie nieprzyjemnych objawów. Przeprowadzenie wywiadu, dobór odpowiedniego środka oraz edukacja są bardzo ważnym elementem opieki farmaceutycznej dzięki, któremu można pomóc pacjentowi.
Piśmiennictwo:
Praktyka apteczna
Fotoprotekcja przez cały rok: Jak doradzać pacjentom w wyborze najlepszych filtrów UV?Fotoprotekcja to nie tylko letni obowiązek, ale nieodzowny element pielęgnacji...
Praktyka apteczna
Substancje roślinne zwiększające libidoWspółczesny styl życia obciążony stresem oraz szybkim tempem pracy może...
Praktyka apteczna
5 faktów na temat wpływu leków na aktywność seksualnąPoznaj najważniejsze fakty w zakresie wpływu farmakoterapii na aktywność...
Praktyka apteczna
Farmaceuci vs osteoporoza – czy jesteśmy bezradni wobec tej podstępnej choroby?Osteoporoza, nazywana często złodziejem kości, kradnie znacznie więcej:...
REKLAMA
Materiały i treści opublikowane na stronie, jak również jej projekt graficzny jako całość, podlega ochronie prawnej, w tym na mocy przepisów prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest powielanie lub wykorzystywanie w inny sposób jakichkolwiek materiałów i treści w całości jak i w części bez pisemnej zgody administratora strony wskazanego w nocie prawnej. Zamieszczanie linków do strony lub do treści w niej zawartych jest dopuszczalne tylko do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
