Oświadczenie

Dostęp do zawartości serwisu farmacja.expert jest możliwy dla osób uprawnionych do wystawiania recept lub osób prowadzących obrót produktami leczniczymi.

Smutny chłopiec siedzi na podłodze przy swoim plecaku na korytarzu szkolnym, trzymając głowę w dłoniach, podczas gdy inna postać odchodzi w tle.

Stres szkolny – jak może pomóc farmaceuta?

07.11.2024  |  6 min czytania

/ materiał sponsorowany
Dodaj do ulubionych

Współcześni uczniowie żyją w bardzo złożonym i ustawicznie zmieniającym się świecie. Stawia się przed nimi wiele wymagań, którym nie zawsze są w stanie sprostać. Nieodłącznym czynnikiem towarzyszącym im codziennie na terenie szkoły i poza nią, jest stres. Jak farmaceuta może pomóc w przypadku stresu szkolnego?

Spis treści

  1. Stres – czym właściwie jest?
  2. Co dzieje się w organizmie pod wpływem stresu?
  3. Jakie są główne przyczyny stresu szkolnego?
  4. Jak objawia się stres u dziecka w wieku szkolnym?
  5. Jak pomóc dziecku w radzeniu sobie ze stresem szkolnym?
  6. Co może doradzić farmaceuta?

Stres – czym właściwie jest?

Stres jest stanem napięcia psychicznego, który przekracza podstawowy poziom funkcjonowania człowieka. Jest naturalną reakcją obronną organizmu w momencie pojawiającego się zagrożenia. Bodźce czy sytuacje, które wywołują stres to stresory. Stres szkolny jest rodzajem interakcji między uczniem, nauczycielem i szkołą [1]. Wyróżnia się stres pozytywny, czyli eustres, który mobilizuje do działania i negatywny – dystres, który paraliżuje i blokuje ucznia [2].

Co dzieje się w organizmie pod wpływem stresu?

Bezpośrednio po doświadczeniu stresora układ współczulny reaguje wydzielaniem adrenaliny i noradrenaliny – hormonów walki lub ucieczki. W wyniku ich działania następuje przyspieszenie pracy serca i oddechu, podwyższenie ciśnienia tętniczego, źrenice rozszerzają się, krew napływa do mięśni, mózgu i serca.  Inne funkcje życiowe, np. trawienie, schodzą na dalszy plan, by nie przeszkadzać w walce z zagrożeniem. Później działać zaczyna układ podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA). Kora nadnerczy zwiększa wytwarzanie m.in. kortyzolu – hormonu glikokortykosteroidowego. Jego utrzymujący się przewlekle podwyższony poziom może prowadzić do bardzo negatywnych skutków zdrowotnych [3,4].

Jakie są główne przyczyny stresu szkolnego?

Głównymi źródłami stresu dla uczniów są stawiane im wysokie wymagania, zła organizacja szkoły jako placówki i relacje z rówieśnikami. Najczęstsze stresory szkolne to:

  • nadmiar zajęć przeciążający ucznia,
  • brak czasu na odpoczynek,
  • presja uzyskiwania dobrych wyników w nauce,
  • współzawodnictwo,
  • lęk przed wystąpieniami na forum klasy i sprawdzianami,
  • problemy z nauką,
  • niewłaściwa organizacja życia szkolnego,
  • zatłoczenie szkoły (wywołujące agresję),
  • hałas w szkole,
  • obojętny system szkolny nieuwzględniający indywidualnych potrzeb uczniów,
  • niepowodzenia w relacjach społecznych na terenie szkoły.
  • obawa przed odrzuceniem przez rówieśników,
  • zjawiska patologiczne (np. przemoc).

Dużą rolę w tym, jak uczeń będzie odbierał stresory i radził sobie ze stresem szkolnym odrywa także jego sytuacja rodzinna [1].

Jak objawia się stres u dziecka w wieku szkolnym?

Stres ma wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Najczęściej odczuwane dolegliwości związane ze stresem to: bóle głowy, tiki nerwowe, bóle kręgosłupa i szyi, przyspieszony oddech, drżenie kończyn, przyspieszone tętno, kołatania serca, nadmierne pocenie się, suchość w ustach i gardle [1,5,6,7]. Długotrwały stres może prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem i trudności szkolnych.
W przypadku długotrwałego stresu, w wyniku przewlekłej hiperkortyzolemii dochodzi do:

  • zwiększenia apetytu, gromadzenia tkanki tłuszczowej i rozwoju otyłości brzusznej;
  • pogorszenia zdolności zapamiętywania i uczenia się oraz zaburzeń koncentracji;
  • zaburzeń snu takich jak trudności w zasypianiu, częste budzenie się;
  • wystąpienia zespołu depresyjnego;
  • upośledzenia czynności układu odpornościowego i zwiększenia podatności na infekcje;
  • zaburzenia cyklu miesiączkowego u dziewcząt [8].

Widocznymi objawami stresu, które możemy dostrzec u dziecka są m.in.:

  • zmęczenie znużenie, niechęć do działania;
  • niska samoocena, poczucie niedowartościowania;
  • zmiana w sposobie odżywiania („zajadanie stresu” lub powstrzymywanie się od jedzenia);
  • izolacja społeczna, wycofanie;
  • lęki;
  • nerwowe nawyki, np. obgryzanie paznokci;
  • rozdrażnienie;
  • agresja lub zachowania autoagresywne;
  • unikanie szkoły – częsta absencja w szkole [1,5,6,7].

Jak pomóc dziecku w radzeniu sobie ze stresem szkolnym?

Aby pomóc dziecku radzić sobie ze stresem należy przede wszystkim okazywać mu wsparcie, rozmawiać z nim i akceptować jego emocje. Warto przeanalizować obciążenie dziecka obowiązkami i ocenić, czy stawiane mu wymagania nie są za duże w stosunku do jego możliwości. Bardzo ważne jest budowanie poczucia wartości dziecka,  wzmacnianie jego samooceny, docenianie go za to, co robi dobrze
i docenianie jego wysiłku. Istotne jest także przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia: uregulowany rytm dnia, ograniczony czas spędzany przed ekranami na rzecz aktywności ruchowych. Ważną rolę pełni też zbilansowana dieta zawierająca dużo warzyw, owoców, kwasy omega-3, magnez, witaminę D3 [4,9].

Jeżeli dziecko przeżywa bardzo silny, długotrwały stres, z którym nie potrafi samo ani z pomocą rodziców sobie poradzić należy skorzystać z porady psychiatry dziecięcego i psychologa.

Co może doradzić farmaceuta?

Poza szeroko rozumianą poradą farmaceutyczną dotyczącą postępowania niefarmakologicznego, wspomagająco w stanach niepokoju, trudnościach w zasypianiu, zaburzeniach snu, dzieciom w wieku szkolnym można polecić produkt homeopatyczny Sedalia. Lek Sedalia charakteryzuje się:

  • brakiem wpływu na koncentrację dziecka;
  • brakiem znanych działań niepożądanych;
  • brakiem interakcji z innymi lekami [10].

Piśmiennictwo:

  1. Półtorak M., STRES SZKOLNY – SKALA PROBLEMU I JEGO SYMPTOMATOLOGIA
    W POSTRZEGANIU UCZNIÓW. DONIESIENIA Z BADAŃ, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 2, 2018, s. 47–58
  2. Niesporek-Szamburska B. (2015). O szkole, o stresie i o lęku słów kilka… W: A. Guzy,
    B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek (red.), “ Szkoła bez barier : o trudnościach
    w nauczaniu i uczeniu się” (s. 201- 213). Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  3. Kaczmarska A., Curyło-Sikora P., Problematyka stresu – przegląd koncepcji, Hygeia Public Health 2016, 51 (4): 317-321
  4. Ze zdrowiem nr 6 2022r. NR 6 MAGAZYN, Stres, Narodowy Fundusz Zdrowia, ul. Rakowiecka 26/30, 02-528 Warszawa, DANE Z DNIA 10.05.2022 r. MIEJSCE WYDANIA Warszawa
  5. Leśniewska G., Stres a równowaga życiowa, studia i prace wydziału nauk ekonomicznych
    i zarządzania nr 40, T. 2
  6. Supranowicz P., Wysocki M. J., STRES SZKOLNY A ZABURZENIA ZDROWIA MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ, ROCZN. PZH 2010, 61, Nr 2, 171 – 178
  7. Antczak A. K., Stres szkolny uczniów, Praca magisterskan napisana pod kierunkiem dr Jadwigi Robachy w Pracowni Wychowania Fizycznego i Zdrowotnej, Łódź 2016
  8. Musiała N.,  Hołyńska-Iwan I., Olszewska-Słonina D., Kortyzol – nadzór nad ustrojem w fizjologii i stresie, diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab. 2018; 54(1): 29-36
  9. https://epedagogika.pl/dzialania-opiekuncze-i-wychowawcze/skad-sie-bierze-szkolny-stres-i-jak-sobie-z-nim-poradzic-2150.html, dostęp 26.07.2024 r.
  10. Charakterystyka produktu leczniczego Sedalia® , data zatwierdzenia 2023.03.16.

Więcej z tej kategorii

Praktyka apteczna

Wszystko co musisz wiedzieć o PCOS

Czy wiesz, że Zespół Policystycznych Jajników (PCOS) dotyka około 8-13%...

Artykuł

Praktyka apteczna

Ibuprofen – czy wiesz już o nim wszystko?

Ibuprofen to dziś najczęściej stosowany na świecie lek przeciwbólowy i...

Artykuł
/ materiał sponsorowany

Praktyka apteczna

Jak skutecznie leczyć zaparcia?

Zaparcia to wciąż aktualny i coraz częstszy w ostatnich latach problem. Wielu...

Artykuł

REKLAMA

Materiały i treści opublikowane na stronie, jak również jej projekt graficzny jako całość, podlega ochronie prawnej, w tym na mocy przepisów prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest powielanie lub wykorzystywanie w inny sposób jakichkolwiek materiałów i treści w całości jak i w części bez pisemnej zgody administratora strony wskazanego w nocie prawnej. Zamieszczanie linków do strony lub do treści w niej zawartych jest dopuszczalne tylko do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.